Jednostka chorobowa – keratoliza dziobata zwana też rogowcem podbrużdżonym ( łac. Pitted keratolysis, keratoma sulcatum, keratoma plantare sulcatum, keratolysis punctata) jest częstą i uciążliwą chorobą skóry stóp, wywołaną przez bakterie o właściwościach keratolitycznych tzn takich które w sprzyjających warunkach produkują enzymy keratolityczne, a te niszczą warstwę rogową naskórka.
Te sprzyjające warunki to przede wszystkim wzmożona potliwość stóp, ciepło, wilgoć, zbyt szczelne obuwie, sztuczne materiały, z których wykonywane jest obuwie oraz skarpety, przeciążenia stopy, brak higieny, długotrwały kontakt z wodą .
Nadpotliwość stóp jest w 96 % odpowiedzialna za powstawanie keratolizy dziobatej.
Nadpotliwość , ze względu na jej przyczynę dzielimy na pierwotna i wtórną .
Pod względem lokalizacji zaś na miejscową i uogólnioną .
Nadpotliwośc pierwotna jest najczęstszym typem tej dolegliwości i ma charakter miejscowy, posiada podłoże genetyczne . Charakteryzuje się nadmiernym wydzielaniem potu przede wszystkim w obrębie pach, dłoni lub stóp, a jej początek obserwuje się zwykle w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania.
Powód – nadmierna stymulacja gruczołów potowych przez nerwowy układ współczulny.
Czynniki pobudzające -stres,emocje, ale także może pojawiać się zupełnie bez przyczyny.
Nadpotliwość wtórna na charakter uogólniony, niekiedy miejscowy. Jest najczęściej objawem lub następstwem chorób ( nadczynności tarczycy, otyłości, cukrzycy, chorób nowotworowych, niewydolności serca, reumatoidalnego zapalenia stawów, gruźlicy, zaburzeń lękowych, guzów nadnerczy), przyjmowania leków i używek . Nadpotliwość wtórna może wystąpić także w zaburzeniach pracy ośrodkowego układu nerwowego.
Keratoliza dziobata jest chorobą przewlekłą , niezakaźną i powierzchowną .
Schorzenie objawia się licznymi, drobnymi zagłębieniami , w warstwie rogowej naskórka, które często mogą ulegać przebarwieniu.
Wśród czynników etiopatogenetycznych keratolizy dziobatej wymienia się różne szczepy Corynebakterium, a także Micrococcus sedentarius, Dermatophilus congolensis.
Zmiany skórne umiejscowione są typowo na podeszwach stóp, mogą być zajęte obie lub tylko jedna, przede wszystkim dotyczą miejsc największego ucisku związanego z ciężarem ciała – zazwyczaj śródstopia i pięty, oraz okolic opuszków palców i bocznych powierzchni stóp. Białawe ogniska keratolizy rozwijają się na obrzękowym, rumieniowym podłożu.
Rozróżnia się dwa histologiczne typy keratolizy:
- Powierzchowny- z małymi zagłębieniami
- Głęboki – z dużymi depresjami – głębokość waha się od 0,5-1,0 a nawet 2 mm
Cechy towarzyszące keratolizie: nadpotliwość, ból, pieczenie podczas chodzenia, złuszczanie powierzchni zmian skórnych, nieprzyjemny zapach stóp.
Najbardziej typowymi grupami , w których występuje keratoliza dziobata są: żołnierze, bezdomni, sportowcy, górnicy.
Diagnostyka na ogół nie jest potrzebna ze względu na charakterystyczny obraz schorzenia , jednak w przypadku nasilonej maceracji należy wziąć pod uwagę grzybicę skóry( badanie mikologiczne), wyprysk potnicowy ( intensywny świąd, występowanie pęcherzyków), brodawki wirusowe i inne zakażenia bakteryjne.
Keratoliza dziobata to schorzenie skóry, które może prowadzić do poważnych konsekwencji, jeśli pozostanie nieleczona. Może prowadzić do zakażenia bakteryjnego, powstania wrzodów. Może także powodować silne swędzenie ból i nieprzyjemny zapach stóp co wpływa negatywnie na jakość życia pacjenta. W związku z tym, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem w przypadku wystąpienia objawów keratolizy dziobatej i rozpocząć odpowiednie leczenie, aby uniknąć powikłań.
